خواجوی کرمانی

آرامگاه خواجو جمال‌الدین ابوعطاء محمود بن محمود کرمانی معروف به خواجوی کرمانی در واقع بزرگترین شاعر شهر کرمان در شمال شیراز، در دامنه کوه صبوی و در ابتدای جاده شیراز – اصفهان، در تنگ الله اکبر قرار گرفته‌است. قبر وی مشرف بر دروازه قرآن می‌باشد.

آب چشمه معروف رکناباد نیز از کنار مقبره خواجو می‌گذرد.این آرامگاه در سال ۱۳۱۵ شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد.محل آرامگاه در محوطه‌ای بدون سقف قرار دارد. در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است. روی این سنگ کتیبه‌ای که بیانگر قبر خواجو باشد وجود ندارد. فقط بالای سنگ عبارت: کل من علیها فان و یبقی وجه ربک ذوالجلال و الاکرام به خط ثلث نوشته شده‌است. در بالا و پایین قبر نیز دو ستون سنگی کوتاه قرار دارد که طبق رسم آن زمان در بالا و پایین قبور عرفا و شعرا وجود داشته‌ است.

در سال ۱۳۳۷ شمسی اداره باستان‌شناسی فارس اقدام به ساخت یک اتاق در قسمت شمالی محوطه آرامگاه کرد.در پیشانی این اتاق دو غزل از غزلیات خواجو به خط نستعلیق بر روی کاشی‌های آنجا نوشته شده‌ است.

کمی بالاتر از مقبره خواجو ۳ غار به چشم می‌خورد. یکی از آنها غاری است که محل عبادت و ریاضت زهاد و مشایخ بوده و خواجو نیز مدتی در آن جا به عبادت مشغول بوده‌است. غار دیگر که در دهانه آن طاقی ضربی از نوع طاق کجاوه‌ای از سنگ و آجر زده شده محل قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو است.

در کنار این غار نقش برجسته‌ای از جنگ رستم و شیر دیده می‌شود که به دستور حسینعلی میرزا فرمانفرمای فارس در سال ۱۲۱۸ ه. ق ساخته شده‌است. در کنار آن نیز نقش برجسته ناتمامی از فتحعلی شاه قاجار و دو تن از پسرانش به چشم می‌خورد. در دو طرف این نقش برجسته دو نیم ستون به سبک ستون‌های دوره زندیه در درون کوه کار شده‌ است.